«Ψεύδεσθαι ανελεύθερον. Αλήθεια γενναίον».

(Απολλώνιος ο Δύσκολος)

Αν χρειάζεται να κάνουμε αναφορές στην αλήθεια είναι επειδή αυτή αποτελεί ένα καθοριστικό συστατικό της αναρχικής στάσης και προοπτικής. Αυτό σημαίνει πως αναρχία και αλήθεια είναι ουσιαστικά ταυτισμένες.

Αλήθεια δε, είναι η αποτύπωση με λόγια και έργα (γραπτά και άλλα) των γεγονότων που έχουν συμβεί και τα οποία αποσκοπούν στην διατήρηση της ατομικής, της συλλογικής, αλλά και της οικουμενικής μνήμης. Από αυτή την άποψη η αλήθεια έχει σχέση με την αποτύπωση της πραγματικότητας («Ελευθέρου ανδρός εστίν αεί τ’ αληθή λέγειν») με όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρο τρόπο.

Σε ατομικό, πάλι, επίπεδο η αλήθεια σχετίζεται με την ειλικρίνεια. Η μη απόκρυψη ή η παραποίηση γεγονότων, όπως και η έκφραση των σκέψεων χωρίς υποκρισία ή υστεροβουλία, είναι αυτό που ονομάζουμε αλήθεια.

Αυτή η σαφήνεια προϋποθέτει την σύνθεση όλων των στοιχείων που απαρτίζουν το κάθε συμβάν. Η αυθαίρετη ανάδειξη ενός μόνο συστατικού από αυτό, αποσυνθέτει την ολότητα και προκαλεί ελλιπείς εμπειρίες, λανθασμένη γνώση και συνεπώς καθοδηγεί σε μερικοποιημένους δρόμους, υπολογισμούς και συμπεράσματα.

Αυτό, ακριβώς, είναι που κάνει τους αποδέκτες αυτής της μερικότητας σκλάβους αυτών που την διατυμπανίζουν σαν αλήθεια. Συνεπώς, η μερικότητα όχι μόνο διευκολύνει την άσκηση εξουσίας, αλλά αποσκοπεί στην επιβολή της. Μισή αλήθεια δεν υπάρχει. Η αλήθεια ή θα είναι ακέραια ή θα είναι ένα ψέμα. Επομένως, εδώ γίνεται κατανοητή και η συνάφεια της με την αναρχία.

Δεν χρειάζεται να μακρηγορήσουμε προκειμένου να αναδείξουμε τις ανταγωνιστικότατες προς την πανανθρώπινη και ατομική ελευθερία επιπτώσεις που έχουν οι μερικοποιημένες και ελλιπείς εμπειρίες, που μεταδίδονται με επιτηδευμένο τρόπο.

Αρκεί να αναφέρουμε ότι όπως σε κάθε εξουσιαστική κατάσταση, έτσι και στη Ναζιστική Γερμανία, την Κομμουνιστική Ρωσία, τα υπόλοιπα κράτη του λεγόμενου σιδηρού παραπετάσματος και του δυτικού μπλοκ, οι κρατούντες έδωσαν και δίνουν μεγάλο βάρος στην επανάληψη ενός κατασκευασμένου γεγονότος προκειμένου να καθηλώσουν τον κόσμο και να τον διεγείρουν προς τις εξουσιαστικές και ανθρωποβόρες επιδιώξεις τους.

Η «πτώση» και η άνοδος των καθεστώτων συνεπικουρείται συνήθως από μεγάλα ψέματα. Έτσι, διαπιστώθηκε –εκ των υστέρων βέβαια– πως οι υποτιθέμενοι νεκροί κατά την εξέγερση της Τιμισοάρα το 1989 στη Ρουμανία ήταν πτώματα ανθρώπων που είχαν πεθάνει προ πολλού από άλλες αιτίες και ξεθάφτηκαν προκειμένου να στηρίξουν τις υποτιθέμενες εκατόμβες νεκρών.

Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκε η προπαγάνδα των δυτικών κυρίως εξουσιαστών, προκειμένου να δικαιολογηθεί ο πρώτος πόλεμος κατά του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, στις αρχές του ’90. Δύο μεγάλα ψέματα κατασκευάστηκαν γι’ αυτό το σκοπό.

Το ένα από αυτά αφορά τη συζήτηση για τα Ανθρώπινα δικαιώματα στο αμερικανικό Κογκρέσο τον Οκτώβριο του 1990 όπου η 15χρονη Nayirah, καταθέτει πως οι Ιρακινοί στρατιώτες έβγαζαν τα μωρά από τις θερμοκοιτίδες τους, τις έπαιρναν και άφηναν τα μωρά να πεθάνουν πάνω στο κρύο πάτωμα. Η «είδηση» προκάλεσε σοκ σε παγκόσμιο επίπεδο. Κι ενώ οι θερμοκοιτίδες σ’ ολόκληρο το Κουβέιτ δεν ξεπερνούσαν τις πέντε, η 15χρονη μιλούσε για «εκατοντάδες». Αργότερα θα αποκαλυφτεί ότι η Nayirah, είναι η κόρη του Saud Nasir al-Sabah, πρεσβευτή του Κουβέιτ στις ΗΠΑ. Πλην όμως η «κοινή» γνώμη είχε προσεταιριστεί τους σκοπούς της κυριαρχίας.

Στο ίδιο μοτίβο και για να ενισχυθεί η προπαγάνδα των δυτικών δυνάμεων που εισβάλουν στο έδαφος του Ιράκ, εμφανίζεται από τα ΜΜΕ η εικόνα ενός κορμοράνου (θαλασσοπούλι) που ψυχορραγεί σε μια θάλασσα πετρελαίου –που υποτίθεται πως έχει προκαλέσει το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν– στις ακτές του Κουβέιτ. Αργότερα θα αποκαλυφθεί ότι το πλάνο προερχόταν από το ατύχημα του πετρελαιοφόρου Exxon Valdez, που είχε συμβεί δύο χρόνια πριν στην Αλάσκα.

Να περάσουμε και στα πιο πρόσφατα ψεύδη, όπως τα υποτιθέμενα πυρηνικά και βιολογικά όπλα που θα χρησιμοποιούσε το καθεστώς του Σαντάμ. Αποτέλεσαν, κι αυτά, μια δικαιολογητική βάση προς την «κοινή γνώμη» για να πραγματοποιηθεί ο δεύτερος πόλεμος στον περσικό κόλπο, η εισβολή και η κατάκτηση του Ιράκ από τις συνασπισμένες δυνάμεις της Δυτικής κυριαρχίας με επικεφαλής τους Αγγλοαμερικάνους. Θα μπορούσε βεβαίως να υπάρξει ο ισχυρισμός πως αυτή η επιχείρηση είχε προαποφασιστεί και δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το αν ειπώθηκαν τα ψέματα.

Όσο κι αν αυτό είναι αλήθεια, εξ ίσου σημαντικό είναι πως οι εξουσίες χρειάζονται τη συναίνεση των υπηκόων τους προκειμένου να μπορούν να διεκπεραιώνουν ανεμπόδιστα τα σχέδια τους. Εκτός όμως από αυτό επιδιώκουν και την ενεργή συμμετοχή χειραγωγουμένων αφού με αυτούς τους τρόπους μπορούν να τους χρησιμοποιούν σαν αναλώσιμα υλικά.

Άλλωστε, με ιδεολογικοποιημένα ψέματα όπως αυτό του «κρυφού σχολειού» ανατράφηκαν ολάκερες γενιές. Συνεπώς, η συνεχής επανάληψη δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην πως αυτό στο οποίο γίνεται αναφορά είναι και ένα πραγματικό γεγονός.

Οι περιπτώσεις όπου τα ψεύδη έχουν παρουσιαστεί ως αλήθειες είναι άπειρες. Εμφανίζονται και αφορούν τόσο την λεγόμενη καθημερινότητα όσο και έντονες στιγμές στην ιστορίας της ανθρωπότητας.