Ας συνεχίσουμε να χαράζουμε δρόμους για την αναρχία, με αδέσμευτη  σκέψη και δράση!


Επικοινωνία

Επαναστατική προοπτική, αντάρτικο πόλης και αναρχία (Μέρος Α΄) PDF Εκτύπωση E-mail
Δευτέρα, 14 Μάρτιος 2011 16:08
Ευρετήριο Άρθρου
Επαναστατική προοπτική, αντάρτικο πόλης και αναρχία (Μέρος Α΄)
Σελίδα 2
Όλες οι Σελίδες

 

 

[Το κείμενο αυτό είναι μια περιληπτική μεταφορά της  πολύωρης συζήτησης που έγινε τη δεύτερη μέρα (16 Νοεμβρίου 2010) του αναρχικού διήμερου στο Πολυτεχνείο της Αθήνας]

 

«Στους άγριους καιρούς το πνεύμα της δημιουργίας βρίσκεται αντιμέτωπο με τερατογενέσεις».

 

 

 

α) Ο Απελευθερωτικός αγώνας

Η κατανόηση κάθε ζητήματος γίνεται ευκολότερη όταν υπάρχει αναφορά στις ρίζες, στις πηγές, στο σημείο δηλαδή που θεωρείται ως αφετηρία. Ο,τιδήποτε αρχίζει από το μέσον, το τέλος ή ένα οποιοδήποτε άλλο σημείο για λόγους ευκολίας ή σκοπιμότητας οδηγεί σε λαθεμένες ή εκτός τόπου διαπιστώσεις και συμπεράσματα.

Αυτό, λοιπόν, το δίδαγμα που μας έχει δώσει η ζωή, πολλές φορές οι άνθρωποι το ξεχνούν κάτω από την επίδραση των τεχνασμάτων που χρησιμοποιεί η εξουσία και οι κάθε είδους εκφραστές της μέσω της πολιτικής και της ιδεοληψίας. Μέσα από το «τώρα» οι άνθρωποι εξαναγκάζονται να ξεχάσουν με τον καιρό το χθες και ακόμα πιο πίσω να ξεχάσουν τις ρίζες τους. Το «τώρα» γίνεται «χθες» αντικαθιστώντας το πρωταρχικό, το ουσιώδες, αυτό που λέμε ρίζα. Έτσι το βασικό, το θεμελιακό στοιχείο του κάθε ζητήματος υποκαθίσταται και οι άνθρωποι, φτάνουν στο σημείο να πιστεύουν σε δεδομένα που δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια.

 

Ας μην πάμε πολύ μακριά. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν αυτονόητη την ύπαρξη κράτους και εξουσιαστικών σχέσεων. Αποδέχονται τη λογική των κρατούντων και απομακρύνονται από την ουσία. Το ότι «χθες» υπήρχε κράτος τους ωθεί να πιστέψουν πως πάντα υπήρχε κράτος, ότι είναι φυσικό επακόλουθο και αναπόσπαστο μέρος των συνθηκών ύπαρξης των ανθρώπων. Το «χθες» όμως δεν είναι η αυγή της ανθρωπότητας, ούτε καν η αρχή της ζωής των διαφόρων όντων πάνω στον πλανήτη. Απλώς πρόκειται για ένα σημείο σε μια μεγάλη πορεία που διανύθηκε και μάλιστα είναι το κοντινότερο προς το σήμερα. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι άπειρα πιο απομακρυσμένο από το ξεκίνημα, από το σημείο, δηλαδή, όπου άρχισαν όλα, άλλαξαν πορεία και οδηγήθηκε η ανθρωπότητα στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα.

Αυτή η μικρή αναφορά γίνεται επειδή εφ' όσον υπάρξει μια μικρή, έστω, προσέγγιση με την απέραντα παρεχόμενη γνώση και εμπειρία, που έχει συσσωρευτεί έως σήμερα, θα επιβεβαιωθεί πως οι ανθρώπινες ομάδες έζησαν για εκατομμύρια χρόνια χωρίς εξουσία. Θα αποδειχτεί, όπως επιβεβαιώνεται και από τις συνθήκες που επικρατούν, πως η εξουσία και η συγκροτημένη της μορφή, τα κράτη, αποτελούν προϊόντα καταναγκασμού και συνεπώς μιας αφύσικης ροής των πραγμάτων, μιας αρνητικής και σκοτεινής πλευράς, τόσο σε σχέση με τους ανθρώπους όσο και γενικότερα.

Έχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία να διευρύνονται οι ορίζοντες σκέψης και δράσης των ανθρώπων, αγωνιζόμενων και μη, επειδή με αυτό τον τρόπο γκρεμίζονται τα τείχη του σκοταδισμού και της υποταγής, της «τύφλωσης» που προέρχεται από την επιβεβλημένη διαστρέβλωση της αλήθειας και από την άγνοια, την μερικότητα, την αποσπασματική χρήση εννοιών, την διαχωριστική και διαχωρισμένη πράξη που προέρχεται από τέτοιου είδους συνθήκες.

Είναι πολλά τα παραδείγματα και τα πειράματα που αποδεικνύουν ότι μια πράξη που επιβάλλεται στην αρχή γίνεται συνήθεια χωρίς να υπάρχει επίγνωση του σκοπού ο οποίος υπηρετείται, είναι δυνατό να κατασκευάσει ένθερμους υποστηρικτές και ανέμελους αποδέκτες της υποταγής.

Σε άμεσο συσχετισμό με όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, στα οποία θα μπορούσαν να προστεθούν και χιλιάδες ακόμα παραδείγματα, είναι κοινά αποδεκτό πως κανείς δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί αξιόπιστος (εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες θα απευθυνόταν σε ανθρώπους με περιορισμένη αντίληψη) εάν παρουσίαζε ως ολοκληρωμένο συμπέρασμα για ένα έργο τέχνης την εικόνα ή την αντίληψη που έχει από μία λεπτομέρεια αυτού του έργου. Το ίδιο θα ίσχυε σε σχέση με ένα μουσικό έργο του οποίου ακούστηκε ένα μικρό απόσπασμα κ.ο.κ.

Επομένως, μένει να αναρωτηθεί κάποιος: «Τι είδους εικόνα για τον επιδιωκόμενο σκοπό θα μπορούσε να υπάρξει από ένα τμήμα το οποίο αποσπάται από την συνολική προσπάθεια για μια ελεύθερη και δημιουργική ζωή; Θα μπορούσε να θεωρηθεί ωφέλιμο για μια τέτοιου είδους προοπτική;».

Σε αυτά τα ερωτήματα, λοιπόν, μπορούμε αβίαστα να απαντήσουμε και να συμβάλουμε καθοριστικά με βάση τον τρόπο αντιμετώπισης των ζητημάτων, ο οποίος δεν είναι άλλος από την πλήρη αναφορά στις ρίζες και τα πρωταρχικά χαρακτηριστικά που αφορούν το κάθε ένα από αυτά τα ζητήματα και στην προκειμένη περίπτωση σ' αυτό της απελευθερωτικής προσπάθειας.

Ας έρθουμε τώρα στην απελευθερωτική προσπάθεια και τον απελευθερωτικό αγώνα. Πρόκειται για δύο πραγματικότητες που αφορούν τις διάφορες δραστηριότητες των ανθρώπων με τις οποίες αποσκοπούν στην αποδέσμευσή τους από συνθήκες καταπίεσης κι εκμετάλλευσης.

Η απελευθερωτική προσπάθεια συνιστά μέρος του απελευθερωτικού αγώνα. Το σύνολο από τέτοιες προσπάθειες συνθέτει τον απελευθερωτικό αγώνα, τα συστατικά του οποίου χρειάζεται να προσδιοριστούν με βάση ορισμένα χαρακτηριστικά. Ο απελευθερωτικός αγώνας, επομένως, περιλαμβάνει ένα σύνολο πολύμορφων προσπαθειών και δραστηριοτήτων.

Το ενδιαφέρον σ' αυτή την περίπτωση βρίσκεται στον προσδιορισμό του χαρακτήρα της απελευθερωτικής προσπάθειας. Αυτό συμβαίνει επειδή η έννοια της απελευθέρωσης είναι τόσο γενική όσο και συγκεκριμένη. Με γενικούς όρους είναι φανερό πως δεν προσδιορίζουμε το είδος της απελευθέρωσης στο οποίο αποσκοπούμε. Όταν υπάρχει συγκεκριμενοποίηση τότε ο απελευθερωτικός αγώνας αποκτά χαρακτηριστικά όπως: αντιαποικιακός, εθνικοαπελευθερωτικός, ενάντια σε μια συγκεκριμένη δυναστεία, ενάντια σε μια μορφή διακυβέρνησης, αναρχικός κλπ. Ανάλογα, λοιπόν, με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα η δράση προς απελευθέρωση επιλέγει ορισμένα συστατικά του απελευθερωτικού αγώνα και τα χρησιμοποιεί.

Στην περίπτωσή μας, του αναρχικού απελευθερωτικού αγώνα, τα χαρακτηριστικά αυτά θα πρέπει να προωθούν και να αναπτύσσουν το ανθρώπινο πνεύμα και τη δράση προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης, με την ολική διάσταση που έχει αυτή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως οι προσπάθειες αυτές δεν έχουν ένα μονοδιάστατο και τυποποιημένο χαρακτήρα, δεν είναι δηλαδή κάποιες συγκεκριμένες πρακτικές, αλλά είναι συστατικά μιας δραστηριότητας, η οποία χαρακτηρίζεται από πολυμορφία και, σε κάποιες περιπτώσεις, από συνθετότητα.

Απαραίτητη, επίσης, προϋπόθεση για την πραγματοποίηση δράσεων προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης με την ολική της διάσταση, είναι να προσδιοριστούν τα συστατικά της πολύπλευρης δραστηριότητας και να επαναοικειοποιηθούν από τους ανθρώπους.

Εδώ έρχεται να τεθεί το ερώτημα, αν αυτή η επαναοικειοποίηση αφορά το σύνολο των προσπαθειών και δραστηριοτήτων ή ορισμένες από αυτές.

Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός πως η ολική απελευθέρωση, στην οποία αναφερόμαστε και η οποία τείνει να ταυτιστεί με την απελευθερωτική αναρχική δράση δεν θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει ένα συνονθύλευμα από δραστηριότητες που αλληλοαναιρούνται ή μετουσιώνουν το πνεύμα και παραχαράζουν την πορεία της ολικής απελευθερωτικής προσπάθειας.

Χρειάζεται και πάλι να διευκρινιστεί πως όταν γίνεται αναφορά στην πολυμορφία των κοινωνικών αγώνων προφανώς δεν εννοούμε το τσουβάλιασμα όλων των πρακτικών που έχουν εκφραστεί στον κοινωνικό χώρο, τόσο πρόσφατα όσο και ιστορικά. Θεωρούμε πως ξεχωρίζουν και είναι επαναοικειοποιήσιμες εκείνες οι πρακτικές που συμβάλλουν με ουσιαστικό τρόπο στην συνολική απελευθέρωση των ανθρώπων αλλά και του περιβάλλοντός τους, αποδεσμεύοντας τους από τα χαρακτηριστικά και τις εξαναγκαστικές συνθήκες στις οποίες βρίσκονται. Πρόκειται γι' αυτές που εξυψώνουν την ανθρώπινη φύση και δημιουργούν μια άλλη διάσταση σχέσεων, τόσο ανάμεσα στους ανθρώπους όσο και με τα υπόλοιπα συστατικά του πλανήτη αλλά και ευρύτερα. Αναφερόμαστε σε εκείνες τις θαυμαστές εκφράσεις της ανθρωπινότητας που έχουν συμπιεστεί μέσα από χιλιετίες σκλαβιάς και που η όποια απόπειρα αποδέσμευσής τους δεν μπορεί να αποκτήσει λειτουργικές διαστάσεις μέσα στο πνιγηρό και μολυσματικό περιβάλλον των εξουσιαστικών σχέσεων.

Γι' αυτό είναι απαραίτητο, σε κάθε περίπτωση, να υπενθυμίζουμε και να τονίζουμε πως το καθοριστικό σημείο για τους αναρχικούς είναι μεν η καταστροφή των εξουσιαστικών σχέσεων, δομών, θεσμίσεων και ιδεολογημάτων, αλλά δεν σταματά μόνο σ' αυτά επειδή έχει ευρύτερες διαστάσεις και προοπτικές. Επειδή, η αναρχία δεν ήταν και δεν θα μπορούσε να είναι ένα πολιτικό σύστημα.

Επομένως, η δράση με σκοπό την ολική απελευθέρωση δεν σημαίνει πως επιλέγονται όλες οι πρακτικές που έχουν κατατεθεί από τους ανθρώπους μέσα στο συνολικότερο πλέγμα που ορίζεται ως γενικός κοινωνικός ανταγωνισμός (κοινωνικός ανταγωνισμός με την ευρεία έννοια).

Σε ό,τι αφορά την απελευθέρωση καθ' εαυτή, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως πρόκειται για μια γενική έννοια, που μπορεί μεν να περιλαμβάνει πολλές επί μέρους έννοιες απελευθερωτικών προσπαθειών, ωστόσο παραμένει από μόνη της τόσο αόριστη ώστε στερείται της οποιασδήποτε ουσιαστικής δυναμικής, παρά την ευρύτητα που έχει. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτή η ευρύτητα είναι αφηρημένη και δεν έχει την δυνατότητα να υλοποιηθεί αυθύπαρκτα. Επιμερίζεται, συνεπώς, στα επί μέρους συστατικά της. Αντίθετα, η ολική (και ιδιαίτερα η αναρχική) απελευθερωτική προσπάθεια, παρά το ότι φαινομενικά αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης έννοιας, στην πραγματικότητα την υπερκαλύπτει λόγω της αποσαφηνισμένης ευρύτατης διάστασης, της δυναμικής και της προοπτικής που έχει.

Σε σχέση, τώρα, με την πολυμορφία των κοινωνικών αγώνων χρειάζεται να αποσαφηνιστεί πως δεν σχετίζεται με διαχωρισμένες δραστηριότητες που ενώνονται μέσα από κάποιο ορατό ή αόρατο κέντρο που λέγεται κομματικός μηχανισμός ή κίνημα. Η αναρχική δράση είναι πολύμορφη και δεν επιδέχεται διαχωρισμούς και ειδικότητες. Συνεπώς, αποδεχόμαστε την ολικότητα, –που αποτελεί θεμελιακή αναρχική άποψη–, και παλεύουμε γι' αυτήν. Παλεύουμε για την καταστροφή της κάθε ειδικότητας και των διαχωρισμών, επειδή θεωρούμε ότι οι άνθρωποι έχουν δυνατότητες για όλα. Γι' αυτό και η πολυμορφία ανήκει σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, ατομικά ή συλλογικά, προς την έκφραση τής οποίας θα πρέπει να υπάρχει διαρκής στόχευση.

 

 



β) Η επαναστατική προοπτική

Σύμφωνα με τα όσα εκτέθηκαν προηγουμένως, η επαναστατική προοπτική είναι συνυφασμένη με το είδος του απελευθερωτικού αγώνα που έχει επιλεγεί και προωθείται. Συνεπώς, η επαναστατική προοπτική καθορίζεται από το κατά πόσον ο απελευθερωτικός αγώνας είναι εθνικός, αντιαποικιακός, αντιιμπεριαλιστικός, αντικαπιταλιστικός, αναρχικός, κ.λπ.

Τόσο η επανάσταση όσο και η επαναστατική προοπτική συνιστούν αφηρημένες έννοιες που δεν μπορούν να βρουν τόπο για να σταθούν παρά μόνο στις περιπτώσεις που μειωθούν σε τέτοιο σημείο ώστε να πάρουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Υλοποιούνται, δηλαδή, ως μέσα μιας προοπτικής, ενός σκοπού με τα οποία έχουν μια ορισμένη σχέση και που δεν μπορούν να τα υπερκαλύψουν.

Ως εκ τούτου η χρησιμοποίηση του γενικού όρου «επαναστάτης» είναι κενή περιεχομένου εφ' όσον δεν προσδιορίζεται η επιδίωξη που υπάρχει. Είναι αλήθεια πως σε περασμένες εκατονταετίες (19ος αιώνας) υπήρχε σε ορισμένους κύκλους αγωνιστών και αναρχικών μια ταύτιση του όρου επαναστάτης με τον όρο αναρχικός. Αυτό όμως δεν ίσχυσε ούτε και τότε σε όλες τις περιπτώσεις.

Ο όρος αυτός μοιάζει με ένα κάδρο όπου ο καθένας καλείται να τοποθετήσει με τη φαντασία του ή με τις επιθυμίες του την εικόνα που αυτός θεωρεί πως ταιριάζει. «Μα υπάρχει κάτι καλύτερο και δημιουργικότερο από αυτό;», θα πουν μερικοί. Κι όμως. Ούτε δημιουργικό, ούτε καλύτερο είναι η συνένωση πάνω στην κενότητα και η εικονολατρεία χωρίς εικόνισμα. Επειδή, έρχεται σύντομα ο καιρός όπου οι αοριστίες θα βρεθούν αντιμέτωπες με σοβαρά προβλήματα και τότε είναι που ξεδιπλώνεται η γύμνια των κάθε είδους βασιλέων.

Υπάρχουν, όμως, ακόμα πιο σοβαρές καταστάσεις από την γύμνια. Είναι οι περιπτώσεις όπου πίσω από αφηρημένες έννοιες κρύβονται ή κατασκευάζονται, –με επαναλαμβανόμενες πρακτικές διαχωρισμού, φανατισμού, ιδεοληψίας και καιροσκοπισμού–, οι χειρότεροι όροι. Σε τέτοιας μορφής διαδικασίες, που δεν έχουν καμία σχέση με την διεργασία της ολικής απελευθέρωσης, εκείνο που παρατηρείται είναι μια διαρκής μετατόπιση θέσεων και απόψεων. Ένας εκλεκτικισμός και κάποια εφευρήματα, με πομπώδεις ρητορείες προσπαθούν να καλύψουν τα απύθμενα κενά. Η πολιτική τεχνική του προσεταιρισμού, του εντυπωσιασμού και η διαφήμιση είναι τα συνήθη υποκατάστατα με τα οποία επιχειρείται πολλές φορές να δοθεί παράταση στο προ-ορισμένο τέλος της μη προοπτικής.

Για να μην επεκταθούμε περισσότερο. Άτοπη και ανούσια είναι η ορολογία επανάσταση. Το ίδιο ισχύει και για τον όρο επαναστατική προοπτική. Όσοι δεν κρύβουν τις προθέσεις τους και δεν προσπαθούν να ψαρέψουν θολώνοντας τα νερά δηλώνουν ξεκάθαρα αυτό που θέλουν και για το οποίο αγωνίζονται και προσδιορίζουν με σαφήνεια τους στόχους τους, από τους οποίους διαφαίνεται ο ολικής ή περιορισμένης στόχευσης απελευθερωτικός χαρακτήρας της δράσης τους. Σε πλήρη, μάλιστα, διαφοροποίηση από την ολική απελευθέρωση βρίσκεται η περιορισμένη στόχευση η οποία αποδίδεται πολύ σωστά με τον όρο ΑΝΑΤΡΟΠΗ, που δεν σημαίνει μια διεργασία για την πλήρη καταστροφή των εξουσιαστικών σχέσεων, των μηχανισμών και των κάθε είδους δομών, αλλά την αντικατάστασή τους. Η επανάσταση, για παράδειγμα, του 1821 στον ελλαδικό χώρο παρά το γεγονός πως είχε μικτά χαρακτηριστικά στο τέλος κατέληξε στην αντικατάσταση της Οθωμανικής εξουσίας από μία άλλη.

Θα πρέπει, επίσης, να ειπωθεί πως η ανύψωση του όρου επανάσταση σε βάθρο ανάλογο με αυτό κάποιας θεότητας αποκαλύπτει μια άλλη πραγματικότητα απ' αυτή που επιχειρείται να παρουσιαστεί. Στην προκειμένη περίπτωση το μέσον που είναι η επανάσταση γίνεται σκοπός. Δεν έχει σημασία αν παρ' όλα αυτά γίνεται επίκληση της πολυμορφίας των κοινωνικών αγώνων ή της πολύμορφης δράσης (για τις απόψεις εκείνες που βγάζουν σπιθουράκια στο άκουσμα της λέξης κοινωνία). Στην πράξη υπάρχει πλήρης άρνηση της πολυμορφίας, από τη στιγμή που αποδίδεται κυριαρχικός ρόλος σε ένα μέσο, είτε αυτό είναι όρος (όπως η επανάσταση) είτε υλικό αντικείμενο (όπως η βόμβα, το πιστόλι ή και τα δύο). Η εξειδίκευση και ο διαχωρισμός είναι δύο καταστάσεις ανταγωνιστικές προς την ολική απελευθερωτική προσπάθεια.

Ας ξαναγυρίσουμε στην πολυμορφία των κοινωνικών πρακτικών (ή κατ’ άλλους πολύμορφη δράση). Τα μέσα που επιλέγονται από όσους αγωνίζονται για την ολική απελευθέρωση και έχουν ως άμεση προτεραιότητα την αναρχική επανάσταση, εκτός του ότι πρέπει να εφαρμόζονται με τρόπο που να αναδεικνύει τον σκοπό, είναι απαραίτητο να τους αποδίδεται η ίδια σημασία. Κι αυτό χρειάζεται να γίνεται επειδή, ανεξάρτητα από την ισχύ που έχουν, δεν μπορούν από μόνα τους να οδηγήσουν στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Αλλά υπάρχει και ο σοβαρότερος λόγος, σύμφωνα με τον οποίο δεν μπορούν να υπόκεινται σε εμπορευματική κοστολόγηση.

Μπορούμε, τώρα, να αναφερθούμε σε ένα τουλάχιστον παράδειγμα από τη σύγχρονη ιστορία των κοινωνικών αγώνων. Τρακατρούκες ή όχι, οι βομβιστικές επιθέσεις στη διάρκεια της δικτατορίας δεν θα μπορούσαν να συνταράξουν το κράτος και το καθεστώς όπως η μεγάλη εξέγερση του Νοέμβρη του 1973. Χωρίς να υποβαθμιστεί η σημασία αυτών των ενεργειών, θα πρέπει να επισημανθεί η μεγάλη αλήθεια πως οι προκηρύξεις, οι διαδηλώσεις, οι κινητοποιήσεις, οι ανοιχτές και κλειστές οργανωτικές προσπάθειες, οι βίαιες πρακτικές είχαν την ίδια σημασία σε σχέση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Καμία από μόνη της δεν είναι ικανή να φέρει κάποιο καθοριστικό αποτέλεσμα, ενώ αντίθετα όλες μαζί αλληλοσυμπληρώνονται.

Και για να μην απεραντολογήσουμε, ένα μυδραλιοβόλο μπορεί να έχει κάποια αποτελέσματα σε μια οδομαχία αλλά είναι ανίσχυρο απέναντι σε ένα τεθωρακισμένο άρμα μάχης, το οποίο, όμως, μπορεί κάλλιστα να εξουδετερωθεί από τη χρήση βόμβας μολότωφ, ενώ -για να δώσουμε μία ακόμα προέκταση του παραδείγματος- μια αντιαρματική ρουκέτα δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματική αν ο χειριστής της δεν καλύπτεται πίσω από ένα φυσικό ή τεχνητό οδόφραγμα και εάν δεν υπάρχουν κάποια επί μέρους μέσα για την εκτόξευσή της, κ.ο.κ.

Μετά από τα όσα εκτέθηκαν σε σχέση με την κενότητα του όρου επαναστατική προοπτική, μέσω του οποίου με την γενικότητα και την αφαίρεση επιδιώκεται σε πολλές περιπτώσεις να κατασκευαστεί μια ομπρέλα που έρχεται να ενεργήσει με εξουσιαστικό τρόπο απέναντι στις διάφορες απελευθερωτικές πρωτοβουλίες και διεργασίες, εύκολα γίνεται προσδιορίσιμος ο δρόμος, το μέσο και η άμεση στόχευσή μας: μιλάμε ανοιχτά και ξεκαθαρισμένα για αναρχική προοπτική ή, με μια άλλη διατύπωση, για μία πλευρά του απελευθερωτικού αγώνα που, με βάση την αναρχική θεώρηση και πράξη, συμβάλλει στην υλοποίηση της ολικής απελευθέρωσης (την αναρχία) χρησιμοποιώντας ΚΑΙ το μέσο της επανάστασης.

Από εδώ αναδεικνύεται η πραγματική διάσταση, σύμφωνα με την οποία η αναρχία εμπεριέχει το επαναστατικό μέσο και δεν υπερκαλύπτεται, ούτε προσδιορίζεται, από αυτό. Επομένως δεν χρειάζεται να της επιδοθεί ο προσδιορισμός της «επαναστατικής». Τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί οδηγούν στην σκέψη πως όσοι προβαίνουν σε τέτοιες διακηρύξεις, ή δεν έχουν κατανοήσει την ουσία της αναρχικής θεώρησης ή πως έχουν βουτηχτεί μέσα στο εξουσιαστικό τέλμα της αριστερής και αριστερίστικης λογικής.

Είναι αυτή η λογική της πρωτοπορίας και της πρωτοκαθεδρίας που σαφώς είναι ανταγωνιστική προς την αναρχία. Ακόμα πιο δυσάρεστο είναι το ότι παραπέμπει ευθέως στην κουραστική και απογοητευτική ρητορεία περί επαναστατικής και μη αριστεράς, επιθετική και μη, επαναστατικού και ρεφορμιστικού κόμματος κ.ο.κ. Εννοείται πως η προσφυγή σε τέτοιες ρητορείες σχετίζεται όχι απλά με πολιτικές αλλά με πολιτικάντικες και σπεκουλάντικες μεθοδεύσεις. Πρόκειται για τετριμμένες και παιδιάστικες, αλλά και βαθύτατα εξουσιαστικές λογικές (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου προβάλλονται συνειδητά) μέσω των οποίων επιχειρείται ο διαχωρισμός της αναρχίας σε επαναστατική και μη.

Με τέτοιους τρόπους προσπαθούν οι «χρήστες» του επαναστατικού προσδιορισμού να ανακηρύξουν τους εαυτούς τους ως καθαυτό επαναστάτες. Φαίνεται πως με αυτού του είδους τις διακηρύξεις επιχειρείται να οικειοποιηθεί το μη οικειοποιήσιμο. Αυτά συμβαίνουν συνήθως όταν υπάρχει απουσία οράματος. Αυτήν την απουσία έρχεται να επισκευάσει όπως-όπως η τεχνική της οικειοποίησης και η κακότεχνη λογοκλοπία.

Όσοι προκρίνουν εξουσιαστικές λύσεις χρησιμοποιώντας ταμπέλες θέλουν να αποπροσανατολίσουν και να θαμπώσουν την κριτική σκέψη. Μια πινακίδα που πίσω της υπάρχει η εξουσιαστική και διαχωριστική λογική και πρακτική. Τέτοια τεχνάσματα και μεθοδεύσεις δεν είναι πρωτόγνωρα. Έχουν χρησιμοποιηθεί περίτεχνα από το τάγμα των Ιησουιτών και δεν έχουν σχέση με τα κακότεχνα ιδιοσκευάσματα της νεωτερικής εποχής. Άλλωστε, οι καιροί της Ιησουίτικης δόξας έχουν παρέλθει. Η ιστορία μάς έχει διδάξει και οι φωτοβολίδες που προσπαθούν να εντυπωσιάσουν στο σήμερα δεν έχουν παρά την φευγαλέα διάρκεια και επίδραση που ανταποκρίνεται στην «ουσία» τους.

Σε ό,τι αφορά την λογοκλοπία και την τεχνική προβολή λέξεων και εννοιών, είναι χαρακτηριστικό πως υπάρχει απουσία εμβάθυνσης στα διάφορα ζητήματα και διαστρέβλωση της εμπειρίας που υπάρχει. Η αδυναμία κατανόησης των νοημάτων και της ουσίας που έχει διερευνηθεί και κατανοηθεί μέσα από τις εμπειρίες των αναρχικών αγώνων και αποτελούν τα απαύγασμα των όσων έχουν πρωτογενώς εκφραστεί. Ο αντιγραφέας είναι δύσκολο έως αδύνατο να παρακολουθήσει όλο το βάθος αυτής της εμπειρίας. Κι αυτή είναι η καλή όψη του πράγματος. Η κακή είναι όταν έχει κατανοήσει και επιδιώκει να αλλοιώσει μέσω του εντυπωσιασμού και της παραχάραξης εννοιών. Η θαυμαστή ενότητα του αναρχικού λόγου και η καθαρότητα των στόχων είναι αλήθεια πως ενοχλεί αφάνταστα μόνο εκείνες τις πλευρές που έχουν ιδιοτελείς και εξουσιαστικές επιδιώξεις.

Ο συνετός αγωνιστής, ο αναρχικός, δεν αυτοδιαφημίζεται. Προσπαθεί να κάνει κατανοητή στον κόσμο την ουσία των λέξεων και των εννοιών που χρησιμοποιεί και δεν προσπαθεί να παραπλανήσει με φανφάρες. Στέκεται απέναντι στα γεγονότα απολιτικά και το εννοεί. Κι αυτή η στάση βρίσκεται σε αντίθεση με εκείνες τις πρακτικές που κάνουν πολιτική μέσα από την χρήση μιας (δήθεν) απολιτικής φρασεολογίας και ρητορείας.

Ο σπεκουλάντης, ο κερδοσκόπος δηλαδή, είναι ένας κουτοπόνηρος –στην ουσία αδαής και απλά διαχειριστής λέξεων– που είναι ενδεχόμενο να ακούσει μια φράση στο δρόμο, στο καφενείο ή σε μια δημόσια συζήτηση και να σπεύσει να την κοτσάρει στο κενό οράματος μανιφέστο του, νομίζοντας πως δεν θα γίνει αντιληπτός.

Πολλές φορές μάλιστα δημοσιοποιεί γρήγορα το κατασκεύασμά του περιχαρής και πιστεύοντας πως ο χρόνος είναι κέρδος. Συμπεριφέρεται σαν τον ανταγωνιστή εμποράκο που νομίζει πως αν απλώσει πρώτος τον πάγκο του σε κάποια λαϊκή αγορά θα πουλήσει την πραμάτεια του πιο εύκολα και ακριβότερα.

Όμως, ο χρόνος είναι κάτι χωρίς πραγματικό νόημα. Και αν στην επίγεια πραγματικότητα χρησιμοποιείται σαν μέσο καταπίεσης, η ανθρωπότητα γνωρίζει πως τα ρολόγια και οι χρόνοι δεν είχαν κανενός είδους αξία πριν από εκατόν πενήντα χρόνια. Επειδή τότε –και ακόμα παλιότερα– οι άνθρωποι δεν πορεύονταν ούτε ζούσαν με τη σημερινή έννοια του χρόνου, αλλά βρίσκονταν κάπως πιο κοντά στην κίνηση του φυσικού είναι.

Από την αναρχική επαναστατική σκοπιά όλα αυτά δεν μπορούν παρά να θεωρηθούν απλά παρωνυχίδες. Όμως, η πληρότητα του λόγου που εκφράζεται μας ωθεί στο να μην παραλείπουμε να αναφερθούμε και σε τέτοια θέματα με βάση την ολικότητα, η οποία όχι μόνο πρέπει να εμπλουτίζεται αλλά και να παραμένει αδιατάρακτη από κάθε άποψη, αλλά και επειδή το εξουσιαστικό περιβάλλον έχει πάντα τη δυνατότητα να προβάλει τα λύματα σαν ιαματικό υγρό.

Ακόμα, χρειάζεται να ξέρουμε πως η ΣΥΝΘΕΣΗ, η ΕΝΟΤΗΤΑ και η ΑΡΜΟΝΙΑ λόγου, της θεώρησης και των μέσων που συνοδεύουν την αναρχική πρακτική συνιστούν και το ΟΛΟ. Αυτές είναι οι σημαντικές έννοιες που διατρέχουν το σύνολο των συντιθεμένων καταστάσεων, οι οποίες προοιωνίζουν το ανεξούσιο μέλλον.

Συσπείρωση Αναρχικών

Δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΕΘΡΙΑΣ, φύλλο 100, Δεκέμβριος 2010

Το Β΄Μέρος ΕΔΩ

Επαναστατική προοπτική, αντάρτικο πόλης και αναρχία (Μέρος Α΄)

Τελευταία Ενημέρωση στις Τετάρτη, 16 Μάρτιος 2011 01:41
 



Με την υποστήριξη του Joomla!. Valid XHTML and CSS.