Συμπληρώνονται εφέτος 10 χρόνια από την σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Ιούνιο του 2003 στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα σημαντικό γεγονός που αφήνει και μέχρι σήμερα τα ίχνη του. Η κατάσταση την οποία βιώνουν σήμερα οι άνθρωποι που ζουν στον ελλαδικό χώρο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό ΚΑΙ σε εκείνη τη συνάντηση.

Η μεγάλη παρουσία αγωνιζόμενων ανθρώπων στο μπλοκ των αναρχικών και των αντιεξουσιαστών, επισφράγιζε μία κοινωνική και απελευθερωτική δυναμική, την οποία μόνον όσοι αγωνίζονται με ανιδιοτέλεια και έχουν πετάξει στα σκουπίδια τους μυωπικούς φακούς της πολιτικής μπορούν να αντιληφθούν.

Η παρακαταθήκη παραμένει. Αυτές τις εμπειρίες και την αναζήτηση του αναρχικού λόγου θα επιχειρήσουμε να αναδειχθούν στην εκδήλωση που θα γίνει την Παρασκευή 21 Ιουνίου 2013, στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης στις 7 το απόγευμα.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μέρος της μπροσούρας που εκδόθηκε εν όψει της εκδήλωσης.

Το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συνέβη η Σύνοδος και η αντιπαράθεση Κράτους και διαδηλωτών

«Αυτοί που σχεδιάζουν για την τύχη εκατομμυρίων ανθρώπων της Ευρώπης και που καυχιόνται πως είναι οι εκφραστές των θελήσεων των κοινωνιών αυτής της περιοχής, θα βρεθούν για μια ακόμη φορά στο πιο απομακρυσμένο σημείο. Οχυρωμένοι, με τους σιδερόφρακτους, μισθοφόρους να τους φυλάνε με ελικόπτερα, άρματα, καράβια και με τα πιο ισχυρά όπλα που έχουν κατασκευάσει. Έτσι, οι «λαοπρόβλητοι» αποδεικνύεται πως στην πραγματικότητα είναι το περιθώριο. Αυτό το περιθώριο, ο περιφερόμενος θίασος εγκληματιών των τελευταίων χρόνων, από το επόμενο εξάμηνο βρίσκει θέατρο να στεγαστεί στις Βρυξέλλες» (από τη Διαδρομή Ελευθερίας τ. 15, Ιούνιος 2003).

Όπου κι αν πραγματοποιήθηκαν αντίστοιχες σύνοδοι, συνάντησαν τις αντιδράσεις των αγωνιζόμενων ανθρώπων, που συγκρούστηκαν παντού με τις δυνάμεις καταστολής. Η συμμετοχή των αναρχικών σε όλες αυτές τις κινητοποιήσεις ήταν πολύ σημαντική.

Αλλά, σε σχέση με την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη τον Ιούνιο του 2003, χρειάζεται να ειπωθεί πως συγκεντρώνει χαρακτηριστικά που σπανίζουν όχι μόνο σε κινητοποιήσεις ανάλογου περιεχομένου αλλά και ευρύτερα.

Πρόκειται για εκείνες τις περιπτώσεις όπου ένα επικείμενο γεγονός συνδέεται με πολλές παραμέτρους. Αυτό, βέβαια, δεν είναι μία εκ των υστέρων διαπίστωση. Πρόκειται για μία πραγματικότητα που την ήξεραν και την κατανοούσαν αρκετοί από όσους αναμίχτηκαν με θετικό ή αρνητικό τρόπο και προθέσεις τόσο στις προετοιμασίες «υποδοχής» των ευρωπαίων εξουσιαστών όσο και στην τελική αναμέτρηση της 21ης Ιουνίου. Απλά, μετά από το διάστημα που μεσολάβησε, αυτές οι παράμετροι εκτός του ότι είναι αναλύσιμες με βάση, πλέον, και τα πραγματικά δεδομένα, γίνονται περισσότερο από πριν ξεκάθαρες και κατανοητές από όσους ενδιαφέρονται για το συνολικό περιεχόμενο της διαπλοκής συμφερόντων, καταστάσεων και επιδιώξεων.

Πριν, όμως, δούμε αυτές τις παραμέτρους χρειάζεται να τονίσουμε, πως πρώτα η ΕΟΚ και στη συνέχεια η ΕΕ, αποτελούν τα καθοριστικά εργαλεία για την προγραμματισμένη ενοποίηση της κυριαρχίας στην περιοχή της Ευρώπης, η οποία με την σειρά της είναι μέρος της ενοποιητικής διαδικασίας της κυριαρχίας παγκόσμια, που άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς κυρίως από το 1989. Είναι, όμως, μία διαδικασία που είχε ήδη αρχίσει στη δεκαετία του 1950, λίγα, μόλις χρόνια μετά την λήξη της Δεύτερης Ανθρωποσφαγής σε παγκόσμια κλίμακα.

Στη Θεσσαλονίκη είχαμε, λοιπόν, μία ακόμη συνάντηση διεθνών εγκληματιών ή «προβεβλημένων» εκπροσώπων τους, ανάλογη άλλων παρόμοιων που είχαν προηγηθεί: Άμστερνταμ 1997 (Σύνοδος Κορυφής των 15 της ΕΕ), Αθήνα 1999 (επίσκεψη Κλίντον), Σηάτλ 1999 (ΠΟΕ), Ουάσιγκτον 2000 (ΠΟΕ και ΔΝΤ), Πράγα 2000 (ΠΟΕ και Παγκόσμια Τράπεζα), Νίκαια 2000 (Σύνοδος Κορυφής των 15 της ΕΕ), Ζυρίχη 2001 (ΠΟΕ), Νάπολη 2001 (Συνδιάσκεψη για την τεχνολογία), Κεμπέκ 2001 (Σύνοδος Κρατών της Αμερικής), Γκέτεμποργκ 2001 (ΕΕ) με τραυματία διαδηλωτή να βρίσκεται σε κώμα από πυροβολισμούς μπάτσων, Γένοβα 2001(G7+1), με δολοφονημένο τον Κάρλος Τζουλιάνι και πάλι από σφαίρες μπάτσων, Βρυξέλλες 2001 (ΕΕ), Βαρκελώνη 2002 (Άτυπη ΕΕ), Ουάσιγκτον 2002 (ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα), Σεβίλλη 2002 (ΕΕ), Οτάβα 2002 (G8), Φλωρεντία 2002 (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ), Κοπεγχάγη 2002 (ΕΕ), Εβιάν (G8) 1-3 Ιουνίου 2003.

Την ίδια χρονιά προηγήθηκαν: στις 23 και 24 Ιανουαρίου η Σύνοδος υπουργών εργασίας της ΕΕ στο Ναύπλιο, στις 22 Φεβρουαρίου το Συμβούλιο υπουργών ενέργειας της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη (ξενοδοχείο HYATT), η σύνοδος υπουργών δημόσιας τάξης στη Βέροια στις 28-29 Μαρτίου.

Η Σύνοδος του Ιουνίου 2003 αποσκοπούσε στο προχώρημα των διαδικασιών διεύρυνσης της ΕΕ που ήδη είχαν τεθεί από την Σύνοδο της 16ης Απριλίου που έγινε στην Αθήνα και στην οποία συμμετείχαν, πλέον, 25 κράτη, η Ρωσία και ο Κόφι Ανάν. Ας σημειωθεί, ότι στην τελευταία αυτή Σύνοδο πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις και πορείες, ενώ αναρχικοί συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις της κρατικής βίας στην λεγόμενη κόκκινη γραμμή, την οποία και παραβίασαν δυναμικά.

Η Σύνοδος της Θεσσαλονίκης ήταν η τελευταία που έγινε εκτός Βρυξελλών. Όλες οι μετέπειτα συναντήσεις καθορίστηκε ότι θα γίνονται στις Βρυξέλλες.

Ας έλθουμε, τώρα, στις παραμέτρους, που αναφέραμε αρχικά.

Είναι γνωστό, πως ένα τμήμα του κοινωνικού χώρου βρισκόταν σε μεγάλη ένταση. Η τρίτη εισβολή μέσα σε διάστημα 4 χρόνων, μετά την Γιουγκοσλαβία και το Αφγανιστάν, αυτή τη φορά στο Ιράκ, δεν άφησε ανεπηρέαστο αυτόν τον κόσμο, που κατέβηκε στους δρόμους να διαδηλώσει. Να τονίσουμε εδώ, πως στις συγκεντρώσεις και πορείες ενάντια στην εισβολή των Αγγλοαμερικανών στο Ιράκ τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2003 έγιναν συγκρούσεις και επιθέσεις σε κρατικούς και εξουσιαστικούς στόχους (κυρίως πρεσβείες). Η εισβολή στο Ιράκ επομένως ήταν, επίσης, μία ιδιαίτερη παράμετρος και οι αντιδράσεις σ’ αυτή βρίσκονται, από την αναρχική σκοπιά και δράση, στην ίδια κατεύθυνση με όλες τις αντι-«παγκοσμιοποιητικές» δραστηριότητες, στις οποίες δόθηκε το αναρχικό παρόν, που στόχευε στην δράση ενάντια στην ενοποίηση της κυριαρχίας που εμφανίζεται με την ονομασία «παγκοσμιοποίηση».

Μία άλλη παράμετρος που είχε καθοριστική σημασία, είναι η ιδιαιτερότητα του ελλαδικού χώρου και η έντονη αναρχική δράση που είχε προηγηθεί και αναπτυχθεί, ιδιαίτερα κατά τα προηγούμενα της Συνόδου 15 χρόνια και η οποία είχε συμβάλλει στην αποδέσμευση μεγάλων τμημάτων του κοινωνικού χώρου, ιδιαίτερα των νέων, από τις παραδοσιακές εξουσιαστικές συμπεριφορές και λογικές. Είχε, έτσι, αναπτυχθεί μία κοινωνική δυναμική που έδωσε το καταλυτικό της παρόν τόσο στην μεγάλη αντικρατική εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1995, όσο και κατά την επίσκεψη του Κλίντον το 1999, αλλά και στο χρονικό διάστημα μέχρι την Σύνοδο.

Αυτός ο δυναμισμός και η πολυάριθμη παρουσία ανθρώπων που πλαισίωσαν τους αναρχικούς στη Θεσσαλονίκη αποτέλεσε και το κατασκευασμένο «μήλον της έριδος» ανάμεσα σ’ αυτούς που εκ προοιμίου επιδιώκουν να κερδοσκοπήσουν πολιτικά και να κτίσουν κινήματα και πολιτικά γιατάκια, εκμεταλλευόμενοι το πάθος και την αγωνιστική διάθεση των ανθρώπων και σ’ αυτούς που με ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια θέλουν να συμβάλλουν στην απελευθερωτική δυναμική και προοπτική χωρίς κινήματα και καθοδηγήσεις ορατές και αόρατες. Οι κατασκευαστές κινημάτων και πολιτικών λημεριών, προκειμένου να πετύχουν το σκοπό τους κατασκευάζουν, ως συνήθως, ένα αντίπαλο δέος ή αποδιοπομπαίους τράγους, ανάλογα με την περίσταση. Η στοχοποίηση του υποτιθέμενα κακού αποτελεί ένα σύνηθες πολιτικό τέχνασμα που κατά κανόνα αποφέρει καρπούς συσπειρώνοντας απέναντι στο κατασκευασμένο όσους μετέπειτα θα επανδρώσουν τους σχεδιασμούς που υπάρχουν.

Η επόμενη παράμετρος είναι η «εξάρθρωση» της 17Ν ένα χρόνο πριν. Η κάλυψη του προβαλλόμενου ως «κενού» ήταν η καλύτερη πρόφαση από αυτούς που είχαν τη λογική του ελέγχου του λεγόμενου χώρου. Επομένως, η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμητικά, δυναμικού κομματιού που βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη ήταν η καλύτερη ευκαιρία για την προώθηση ενός τέτοιου πλάνου. Απαραίτητη προϋπόθεση για το προχώρημά του είναι να εμφανισθούν οι αναρχικοί ως αδύναμοι οργανωτικά. Εδώ διαπιστώνεται, πως οι επιδιώξεις για κινήματα και πολιτικά γιατάκια συνέκλιναν στον ίδιο στόχο: στην εμφάνιση των αναρχικών ως αδύναμων και ανίκανων να δράσουν οργανωτίστικα (επειδή άλλο αναρχικός τρόπος οργάνωσης της δράσης κι άλλο η οργανωτίστικη λογική της αριστεράς και του αναρχισμού). Οπότε οι «οργανωμένες» μυστικά ομάδες που θα κάλυπταν το «κενό» θα έπρεπε να νοιώθουν ασφαλείς μέσα σε μία οργανωτίστικα φτιαγμένη φαντασίωση. Αυτή η εικόνα έπρεπε να χτιστεί κι αυτή χτίστηκε με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Αρκούσαν όλα αυτά; Όχι, κάτι έλειπε. Αυτό ήταν να πληγεί η εξεγερτική και συγκρουσιακή αντίληψη που δεν κερδοσκοπεί εις βάρος αγωνιζόμενων, που στόχο της έχει το κράτος και την εξουσία και δεν υπονομεύει τις κοινωνικές δραστηριότητες ακόμα και όταν δεν συμφωνεί με αυτές.

Μέσα, όμως, από την προβολή των οργανωτίστικων «υποδειγμάτων» επιχειρήθηκε να κλονιστεί το αγωνιστικό φρόνημα των χιλιάδων ανθρώπων που βρέθηκαν στο πλάι των αναρχικών, όλων αυτών που θεωρούσαν και θεωρούν πως η ακηδεμόνευτη εξεγερτική και συγκρουσιακή δράση που προτάσσονται μέσα από τις αναρχικές ιδέες είναι ο ουσιαστικός τρόπος να εκφράσουν την αντίθεση ή και την απέχθεια απέναντι στο κράτος και τους απανταχού κρατούντες. Τα κατάφεραν; Όπως αποδείχτηκε όχι τόσο καλά.

Οι επικείμενοι ολυμπιακοί αγώνες υπήρξαν, επίσης, σημαντική παράμετρος που συντέλεσε στο να αναπτυχθούν ανασταλτικές απόψεις και κινήσεις. Το κράτος διοχέτευε μέσω των αριστερών κολαούζων του μια δήθεν επικείμενη ευρείας έκτασης καταστολή εν όψει των ολυμπιακών αγώνων. Η φαντασίωση γιγαντώθηκε βέβαια στο μεσοδιάστημα (από τον Ιούνη του 2003 μέχρι και λίγο πριν την έναρξη των αγώνων), όπου κάποιοι έφταναν να προβλέπουν στρατόπεδα συγκέντρωσης, κλείσιμο χώρων όπου συχνάζουν άνθρωποι που αγωνίζονται και άλλα ευτράπελα.

Το κράτος από την πλευρά του, εφάρμοσε την συνηθισμένη του τακτική, χρησιμοποιώντας απειλές του τύπου: «θα συλληφθούν όλοι!» και από την άλλη με ανοιχτό ή συγκαλυμμένο τρόπο άφηνε ανοιχτούς τους δρόμους για την εξεύρεση λύσεων που θα κινούνταν μέσα στα πολιτικά πλαίσια. Που σήμαινε: ελεγχόμενες κινητοποιήσεις ακόμα και συγκρούσεις. Κύριος εκφραστής αυτής της «γραμμής» υπήρξε η Salonika 2003 (η μετέπειτα Αντιεξουσιαστική Κίνηση) γι’ αυτό και επέλεξε την πορεία προς την «κόκκινη γραμμή». Είχε διαφανεί πάντως, πως, εκτός από την Αντιεξουσιαστική Κίνηση, υπήρχαν και άλλοι που για τους ιδιαίτερα πολιτικούς λόγους που εκπροσωπούσαν (ανοιχτά και όχι) πρόσβλεπαν στην εκτόνωση, με μία ελεγχόμενη σύγκρουση, αφού το να αποφευχθεί κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο.

Επιβάλλεται να τονίσουμε την ρυμοτομία της πόλεως που ήταν αποτρεπτική για εκτεταμένες συγκρούσεις σε μία ευθεία αντιπαράθεση με τις δυνάμεις της κρατικής βίας, οι οποίες, όμως, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν με την διάχυση των χιλιάδων διαδηλωτών μέσα στην πόλη. Μια τέτοια προοπτική εμποδίστηκε με το στήσιμο ενός τείχους-φράκτη κυρίως από τους διαδηλωτές του ΚΚΕ και των λοιπών αριστερών δυνάμεων. Αυτές ήταν που έριξαν τους τόνους σε σχέση με την Σύνοδο αποσκοπώντας στην καθοδηγούμενα χαμηλή αριθμητικά προσέλευση όσων τους ακολουθούσαν. Το σχέδιο αυτό ήταν γνωστό στους παρεπιδημούντες στα αριστερά οστεοφυλάκια, σε σημείο που να είναι βέβαιοι για μια υποτονική και εκτονωτική προσέλευση και του υπόλοιπου κόσμου. Πόσο γελάστηκαν!

Υπήρχε, λοιπόν, ένας φανερός και κρυφός πόλεμος ενάντια στο Μαύρο Μπλοκ. Ένας πόλεμος που στην ουσία στρεφόταν ενάντια στο εξεγερσιακό και συγκρουσιακό πνεύμα και διάθεση, αλλά και στους συντρόφους που το εξέφραζαν με τις απόψεις τους και οι οποίοι στάθηκαν μαζί με τους υπόλοιπους, αμετακίνητοι και ανεπηρέαστοι από τις σειρήνες που έσπειραν με επιδέξιο τρόπο σπόρους ανασφάλειας και τρομοκράτησης.

Όλες αυτές οι παράμετροι είναι που επενέργησαν τις ημέρες εκείνες. Όμως, ο στόχος ήταν οι εξουσιαστές και τα σχέδια που απεργάζονταν, τις επιπτώσεις των οποίων αντιμετωπίζει ο κόσμος 10 χρόνια μετά.

Οι αναρχικοί, που υπερασπίζονται και προωθούν την ακηδεμόνευτη συγκρουσιακή κι εξεγερτική άποψη και δράση, όφειλαν, όπως και το έπραξαν, να μην ανέβουν στην Θεσσαλονίκη σαν πολιτικά λιγούρια, που προσπαθούν να βγάλουν κέρδη από το πάθος των ανθρώπων που ήθελαν να το εκφράσουν με αγωνιστικό τρόπο ενάντια σ’ αυτούς που απεργάζονται τα μύρια όσα σε βάρος των εξουσιαζομένων.

(Από τη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 128, Ιούνιος 2013)