«Ο Παπαλάγκι έχει τόσα επαγγέλματα όσες είναι οι πέτρες μέσα στη λίμνη. Κάθε πράξη του την κάνει επάγγελμα. Είναι ωραίο να φέρνει κανείς μια φορά νερό από την πηγή, ακόμη και περισσότερες φορές την ίδια μέρα. Όποιος όμως πρέπει από την ανατολή μέχρι την δύση του ηλίου και κάθε ημέρα ξανά και κάθε ώρα, όσο φτάνει η δύναμή του, να κουβαλάει συνέχεια νερό - αυτός τελικά θα πετάξει με οργή τον κουβά μακριά του αγανακτισμένος για τα δεσμά στο κορμί του. Γιατί τίποτα δεν είναι τόσο δύσκολο για τον άνθρωπο, όσο να κάνει πάντα το ίδιο ακριβώς πράγμα.

Και γι' αυτό μέσα στους ανθρώπους των επαγγελμάτων ζει ένα φλογερό μίσος. Όλοι αυτοί έχουν στην καρδιά τους κάτι σαν ζώο, που το συγκρατούν δεσμά, που επαναστατεί και που όμως δεν μπορεί να ελευθερωθεί. Και όλοι συγκρίνουν μεταξύ τους τα επαγγέλματά τους, γεμάτοι φθόνο και μίσος, μιλάν για ανώτερα και κατώτερα επαγγέλματα, παρ' όλο που όλα τα επαγγέλματα δεν είναι παρά μισοδουλειές. Γιατί ο άνθρωπος δεν είναι μόνο χέρι ή μόνο πόδι ή μόνο κεφάλι, είναι όλα μαζί ενωμένα. Χέρι, πόδι και κεφάλι θέλουν να είναι μαζί. Μόνο όταν όλα τα μέλη και οι αισθήσεις ενεργούν από κοινού μπορεί μια ανθρώπινη καρδιά να γιατρευτεί από χαρά, ποτέ όμως όταν μόνο ένα μέρος του ανθρώπου έχει ζωή και τα άλλα πρέπει να είναι όλα νεκρά. Αυτό προξενεί στον άνθρωπο σύγχυση, απελπισία ή αρρώστια».

(Λόγια ενός Πολυνήσιου με τα οποία περιγράφει στον λαό του τη ζωή των ευρωπαίων μετά από ένα μακροχρόνιο ταξίδι στον κόσμο των λευκών = παπαλάγκι)

Η μισθωτή δουλεία, η δουλεία, η δουλοπαροικία δεν είναι παρά μερικές από τις λέξεις που σημαίνουν την εκμετάλλευση των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ανθρώπων από το κράτος και κάθε λογής εξουσιαστές. Ακόμη και αν αυτές οι λέξεις αλλάξανε με το πέρασμα του χρόνου η σημασία τους παραμένει κοινή και αναλλοίωτη και αποτελεί ανέκαθεν τον κινητήριο μοχλό της ευημερίας των εξουσιαστών, μεταφρασμένη σε μεγαλύτερη δύναμη όπλων, περισσότερα πλούτη και κατά συνέπεια καλύτερα εδραιωμένη εξουσία.

Οι αναρχικοί δεν είναι απλά ενάντια στην μισθωτή σκλαβιά, που σημαίνει ενδεχομένως σε μια τέτοια περίπτωση ότι είναι υπέρ της «εθελοντικής εργασίας» τύπου π.χ. Αλβανίας, Ρωσίας, Κίνας και γενικά κρατών του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ κυριαρχίας. Ούτε συμμερίζονται την λογική, ότι εάν δουλεύουμε λιγότερο, ακόμη και με περισσότερα χρήματα, (αίτημα της αριστεράς) θα έχουμε περισσότερο «ελεύθερο χρόνο» και θα ζούμε καλύτερα. Μπορεί και πολύ σύντομα το κράτος να ικανοποιήσει το παραπάνω αίτημα. Ήδη δανειζόμενο από την αριστερά την ιδέα της μείωσης των ωρών εργασίας έβαλε σε εφαρμογή την ευελιξία του ωραρίου εργασίας προτείνοντας περισσότερο «ελεύθερο χρόνο». Φυσικά αυτό δεν αποκαλύπτει κάποια ευαισθησία των κρατιστών για τα δεινά των ανθρώπων από την μισθωτή εργασία, αντίθετα. Η ιδέα αυτή για πρώτη φορά ξεκίνησε στην αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen, η oποία, επικαλούμενη οικονομικά προβλήματα, πρότεινε στο προσωπικό της να διαλέξει ανάμεσα στην απόλυση 31.000 εργαζόμενων ή τη μείωση των ωρών εργασίας και μισθού σε όλους του εργαζόμενους, γλιτώνοντας με αυτό τον τρόπο και τα δισεκατομμύρια των αποζημιώσεων.

Αλλά ας επανέλθουμε στις αλλαγές που διαδραματίζονται στις μέρες μας και τις επιπτώσεις που θα έχουν στη ζωή των ανθρώπων. Όπως ειπώθηκε, μεγεθύνεται η ψαλίδα της εργασιακής ζωής προς την παιδική ηλικία και μέχρι το έσχατο γήρας (δουλεία λίγων ωρών για χαρτζιλίκι-αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης). Οι συντάξεις παραμένουν ούτως ή άλλως πενιχρές και επιβαρύνονται συνεχώς με ανύπαρκτη κάλυψη σοβαρών ασθενειών, αγοράς φαρμάκων και αμοιβές γιατρών. Συγχωνεύονται τα ασφαλιστικά ταμεία και προτείνεται η ιδιωτική ασφάλιση ως εναλλακτική λύση, επιβαρύνοντας ακόμη μια φορά τους ανθρώπους που για μια ολόκληρη ζωή χρηματοδοτούσαν το κράτος, με αναγκαστικές εισφορές σε ΙΚΑ ,ΤΕΒΕ και τόσα άλλα ταμεία. Το κράτος συντηρούνταν από τα ταμεία αυτά, μιας και αποτελούσαν μια από τις κύριες πηγές δανεισμού του και αφού τα λεηλάτησε και βρήκε καινούργιες πηγές χρηματοδότησης (Ε.Ε.) τα εγκαταλείπει. Καταργούνται πολλά επιδόματα που συνδέονται με την ωραιοποιημένη («δείγμα μεγαλοψυχίας των εξουσιαστών») προσφώνηση του κράτους-πρόνοιας, εισάγοντας άλλα με βαρύγδουπα ονόματα (ΕΚΑΣ = επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης συνταξιούχων!!). Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη θεωρούν τις πιο πάνω αλλαγές ως την μόνη δυνατή λύση που διαθέτουν αυτή την περίοδο για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Βλέπουμε λοιπόν ότι προσανατολίζονται προς αυτή την κατεύθυνση, άλλα με πιο γρήγορο και άλλα με πιο αργό ρυθμό.

Επίσης προωθείται σταδιακά η απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων και η εργασία με συμφωνία ατομική με τον εργοδότη (μειωμένο ωράριο, περικοπή στις ασφαλιστικές εισφορές). Οι εποχιακοί εργαζόμενοι αποτελούν μεγάλο ποσοστό του συνόλου των εργαζομένων σε μεγάλα πολυκαταστήματα όπως το Βερόπουλο, Σκλαβενίτη, Λαμπρόπουλο κ.ά., αλλά και στο δημόσιο. Επίσης προτείνουν τρίμηνες άδειες χωρίς αποδοχές, μειωμένες αποζημιώσεις σε απολύσεις, κατάργηση κατώτατου μισθού.

Ο θεσμός της εκπαίδευσης αναδιαμορφώνεται και αυτός για να προσαρμοστεί στις ανάγκες μιας συνεχούς επαγγελματικής περιπλάνησης. Πέρα από μια πληθώρα γνώσεων που τους προσφέρεται για να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα της μισθωτής σκλαβιάς, την «ελεύθερη» πρόσβαση στο πανεπιστήμιο και την ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, ενισχύεται η στενότερη συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και των ιδιωτικών εταιριών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν αυτό της Γαλλίας, όταν το '94 οι νεολαίοι κατέβηκαν στο δρόμο, γιατί το κράτος πρότεινε μείωση 30-80% στους μισθούς των ανθρώπων που απασχολούνταν για πρώτη φορά με αντάλλαγμα την εκπαίδευση και την εμπειρία που θα αποκτούσαν στο χώρο της εργασίας.

Στο πρόβλημα της ανεργίας προστίθεται και ο τρόπος λειτουργίας των πολυεθνικών, οι οποίες μετακινούν τα εργοστάσια τους σε κράτη με χαμηλά ημερομίσθια όπως Ινδονησία, Ταϊβάν, Κορέα, Μεξικό κ.ά. Επίσης έχουμε μια διαρκή συγχώνευση τους, δημιουργώντας θέσεις που απαιτούν μεγαλύτερη εξειδίκευση. Εξαφανίζονται καθημερινά, με αυτόν τον τρόπο, πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα δημιουργώντας ένα σύγχρονο «αναλφαβητισμό», αφού οι άνθρωποι κάποιας ηλικίας είναι δύσκολο να εξοικειωθούν με τα νέα επαγγέλματα, τα οποία έχουν σχέση με πληροφορική, μικροηλεκτρονική και τηλεπικοινωνίες.

Στο ελληνικό κράτος το φαινόμενο της ανεργίας τα τελευταία χρόνια ήταν και συνέπεια των συνεχόμενων ιδιωτικοποιήσεων και της απόλυσης χιλιάδων εργαζομένων. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την γεωργία αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα χρεών, μείωση της τιμής αγοράς των προϊόντων τους, ακόμη και πίεση να αλλάξουν τα προϊόντα που καλλιεργούσαν για δεκάδες χρόνια και να ευθυγραμμιστούν με τις ανάγκες για προϊόντα που έχει η Ε.Ε.. Η καταστροφική επέμβαση του κράτους στο περιβάλλον οδήγησε στην μείωση των ανθρώπων που ζούσαν από τα προϊόντα της θάλασσας και της υπαίθρου. Οι δύσκολες και ακριβές συνθήκες ζωής, σε συνδυασμό με την επικράτηση στην αγορά μεγάλων ονομάτων (τεράστια σούπερ-μάρκετ, εμπορικά κέντρα), οδηγούν σε χρεοκοπία χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, δημιουργώντας όχι απλά άνεργους αλλά και κατεστραμμένους οικονομικά ανθρώπους. Οι μετανάστες που τόσα χρόνια «καλούσαν» οι ντόπιοι εξουσιαστές σαν φτηνό εργατικό δυναμικό δεν θα τους είναι σε λίγο τόσο απαραίτητοι. Άλλωστε αυτό το σκηνικό το έχουμε ξαναδεί σε όλα τα κράτη που στηρίχτηκαν αρχικά οικονομικά στην εκμετάλλευση των μεταναστών και στην συνέχεια καλλιέργησαν ένα κλίμα ρατσισμού από τα ΜΜΕ για το διώξιμο αυτών των ανθρώπων σαν ανεπιθύμητων.

Τα συνδικάτα σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο, σαν κομμάτι και μηχανισμός της κυριαρχίας, προωθούν τις αποφάσεις των κρατών. Για παράδειγμα τα ισπανικά συνδικάτα ζήτησαν από τη βουλή μείωση εργασίας και μισθού σαν λύση για την ανεργία. Ο ιταλικός τύπος δείχνει αγωνία γιατί «η διαπόμπευση των συνδικαλιστικών ηγεσιών είναι σημείο των καιρών και φυσικό τέκνο ενός κλίματος κοινωνικού εξεγερτισμού» και δηλώνει πως ανησυχεί «για τους ατίθασους εργάτες, οι οποίοι είναι οι νέοι μοχλοί της τρομοκρατίας». Η αίσθηση γενικευμένης δυσφορίας είναι έντονη απέναντι στις συνδικαλιστικές διαδικασίες. Η σημερινή παρηκμασμένη και εκφυλιστική εικόνα των συνδικάτων είναι το απομεινάρι ενός μηχανισμού που συνεχώς προσπαθεί να καταβροχθίσει τις ανεξέλεγκτες αγωνιστικές διαθέσεις.

Η ύπαρξη στην Ευρώπη περίπου 18 εκατ. ανέργων, 50 εκατ. ανθρώπων σε οικονομική ανέχεια, 10 εκατ. μεταναστών έχει προκαλέσει αγωνία και φόβο στους εξουσιαστές ότι μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες εκρήξεις. Έχουν διαπιστώσει ότι το εξουσιαστικό τους όνειρο και όχι μόνο, κινδυνεύει να θρυμματιστεί μπρος σε μια γενικευμένη εξέγερση με αφορμή και την οικονομική δυσαρέσκεια, η οποία από όπου και αν ξεκινήσει θα συμπαρασύρει σαν ντόμινο όλες τις οικονομίες των επιμέρους κρατών. Μπορεί επίσης να σταθεί η αφορμή για μεγαλύτερες και συνολικότερες καταστροφές στην δομή και τους μηχανισμούς τους. Λόγω των κοινών συνθηκών εκμετάλλευσης θα εκφραστούν μέσα από μια συνθετική διεργασία και θα εκδηλωθούν με εξεγερτικούς τρόπους απέναντι στους δυνάστες τους.

Η αλληλεγγύη μεταξύ των καταπιεσμένων δεν μπορεί και δεν εκφράζεται σαν φιλανθρωπική πράξη, ούτε μερικά και κομματιαστά, αλλά είναι στοιχείο του ευρύτερου αγώνα ενάντια σε κάθε κράτος και σε κάθε μορφή εξουσίας, για την κοινωνική απελευθέρωση.

(Δημοσιεύτηκε στην αναρχική εφημερίδα ΕΞΕΓΕΡΣΗ τεύχος 37, Καλοκαίρι 2000)