«Πόρνη κοινωνία... φτου σου!»
(με αφορμή τα τελευταία γεγονότα της διαδήλωσης στην Αμάρυνθο)
Αυτός ο τίτλος που υπήρχε παλιά στο εξώφυλλο της αναρχικής εφημερίδας ΔΟΚΙΜΗ, που κυκλοφόρησε τη δεκαετία του 80, είχε ξεσηκώσει κύμα συζητήσεων και διαφωνιών. Ήταν η φράση ενός ισοβίτη φυλακισμένου, ο οποίος είχε στάση ανταγωνιστική προς τις φυλακές και τον εγκλεισμό και γι' αυτό οι αναρχικοί του είχαν σταθεί αλληλέγγυοι.
Πρόκειται για μια διαφωνία που σωστά διατυπώθηκε. Η ταύτιση ή ο διαχωρισμός της κοινωνίας από το κράτος είναι ένα θέμα που παραμένει σαν ένα εργαλείο για να στήνουν το χορό τους διάφορες εξουσιαστικές απόψεις, που εμφανίζονται σαν απελευθερωτικές, αντιεξουσιαστικές ή και αναρχικές.
Εννοείται πως με αυτό το κείμενο δεν επιχειρείται ούτε μια εκτεταμένη ανάλυση ούτε, φυσικά, μια κριτική για τις επιλογές δημοσιεύσεων μιας αναρχικής εφημερίδας, που έχει προ πολλού πάψει να κυκλοφορεί.
Αυτό που έχει σημασία είναι να ξεκαθαριστούν, όσο γίνεται πιο περιληπτικά, ορισμένα αυτονόητα μεν, αλλά πολλές φορές σκόπιμα μπερδεμένα ζητήματα.
Ξεκαθαρίζουμε λοιπόν ότι κοινωνία και κράτος είναι δύο καταστάσεις διαφορετικές. Το κράτος αντλεί δυναμικό με το οποίο επανδρώνει τους θεσμούς και τους μηχανισμούς του, διαχέει με πολλούς τρόπους την ιδεολογία της κυριαρχίας μέσα στο κοινωνικό σύνολο, επιχειρεί να ταυτίσει την ύπαρξη και τη λειτουργία του με ό,τι απαρτίζει την κοινωνία αλλά, δυστυχώς γι' αυτό, ο κοινωνικός ανταγωνισμός, που προέρχεται από την κατάσταση υποδούλωσης στην οποία έχουν περιέλθει οι άνθρωποι, δημιουργεί συνεχώς ρήξεις στον ιστό και τους μηχανισμούς-θεσμούς επιβολής.
Έτσι, μολονότι η κοινωνία είναι αποτέλεσμα της υποδούλωσης ανθρώπινων συνόλων μέσα στις συνθήκες που επέβαλε η συγκροτημένη εξουσία (κράτος) δεν ταυτίζεται με το κράτος ούτε και διαχωρίζεται τελείως απ' αυτό.
Εννοείται πως δεν κινείται και στηρίζεται σε πραγματικές καταστάσεις η άποψη που καθαγιάζει την κοινωνία θεωρώντας την σαν κάτι το τελείως ξεχωριστό και ανταγωνιστικό προς το κράτος.
Ούτε, βέβαια, είναι σωστή και η άλλη τοποθέτηση που θεωρεί την κοινωνία «εικόνα και ομοίωση» του κράτους, για να δανειστούμε το γνωστό βιβλικό όρο.
Η τελευταία μάλιστα εκδοχή είναι όχι απλά λαθεμένη αλλά αντιμετωπίζει τους ανθρώπους με ένα υποτιμητικό κι εξουσιαστικό τρόπο, αφού μπορεί, μερικές φορές ανέξοδα, να εκτοξεύει απειλές και χαρακτηρισμούς. Πρόκειται για μια στάση που ενώ εντάσσεται μέσα στον κοινωνικό ανταγωνισμό (με την πλατειά έννοια του όρου) στην πραγματικότητα αναπτύσσει μια εσωτερική αντιπαράθεση μέσα στον κοινωνικό χώρο, αφήνοντας ουσιαστικά το κράτος στην άκρη ή δίνοντάς του το περιθώριο να ασκήσει το προσφιλή του ρόλο, αυτόν του «διαμεσολαβητή», σ' αυτήν την αντιπαράθεση.
Μιλάμε για κοινωνική απελευθέρωση και κοινωνικούς αγώνες γιατί εκφράζουν την πραγματικότητα των κοινωνικών συγκροτήσεων και πρακτικών που αναπτύσσονται σε μια διαρκή και εναλλασσόμενη δραστηριότητα ενάντια στο κράτος και τις επιλογές του. Επιλογές που πολλές φορές έχουν καθοριστικό χαρακτήρα για την πορεία της κυριαρχίας, εν μέρει και συνολικά.
Οι κοινωνικοί αγώνες αφορούν, λοιπόν, αυτούς που βρίσκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για μικρό ή μεγάλο διάστημα σ' αυτή την διαρκή διεργασία και κίνηση μέσα στον ευρύτερο κοινωνικό ανταγωνισμό και συνθέτουν την στενή του έννοια.
Αυτή η μικρή αποσαφήνιση είναι που δεν αφήνει περιθώρια για τις αναρχικές απόψεις και πρακτικές να πέφτουν σε λάθη και να γενικεύουν το μέρος με το όλο και μ' αυτό τον τρόπο να προβάλλονται εξουσιαστικές θέσεις, που εννοούν πως η πλειοψηφία αναγκαστικά εκφράζει ή πρέπει να εκφράσει και την μειοψηφία.
|
Σίγουρα το ανδρικό ή γυναικείο φύλο δεν γεννά τον... ανδρισμό, τον φενισμό ή το ρατσισμό...!
Αυτές είναι λογικές των διαχωρισμών που προβάλλει και προσπαθεί να επιβάλει η εξουσία, προκαλώντας αντιπαραθέσεις εκεί που θα μπορούσε κάλλιστα να αναπτυχτεί η πιο ισχυρή σύνθεση των ανθρώπων ενάντια στη εξουσία και το κράτος. |
Αντιθέσεις, διαφωνίες και διαφοροποιήσεις υπάρχουν από το πιο πολυπληθές μέχρι και το πλέον ολιγομελές ανθρώπινο σύνολο. Συνεπώς δεν είναι δυνατόν να αποδοκιμάζεται το σύνολο για τις όποιες απόψεις (έστω κι αν αυτές είναι πλειοψηφικές) του μέρους.
Γι' αυτό οι ρατσιστικές τάσεις, στάσεις ή πρακτικές ενός μέρους του κοινωνικού χώρου δεν σημαίνει πως θα πρέπει να ταυτίζονται με τον υπόλοιπο ανεξάρτητα από το αν συμβαίνει να συνυπάρχουν. Λογικές και απόψεις που ταυτίζουν τους μεν με τους δε και χαρακτηρίζουν την κοινωνία σαν γενεσιουργό αυτών των καταστάσεων απέχουν πολύ από τις αναρχικές.
Και εν πάση περιπτώσει εκείνο που έχει σημασία είναι οι αντιεξουσιαστικές και αναρχικές δραστηριότητες να στρέφονται άμεσα στο στόχο που είναι ο κύριος φορέας, η πηγή όλων των ιδεολογημάτων, ιδεολογιών και συνθηκών καταπίεσης κι εκμετάλλευσης: το κράτος και τις συνθήκες που αυτό έχει επιβάλλει.
Οι αναρχικοί/ες δεν χάνουν το στόχο. Δεν πολεμούν ενάντια σε ανεμόμυλους και δεν στρέφονται στο μέρος ξεχνώντας το σύνολο. Σημαίνει, ακόμα, πως δεν θεωρείται κοινωνικά και ατομικά απελευθερωτική πράξη η διαπίστωση ενός γεγονότος. Η ουσιαστική συμβολή και δραστηριότητα που μπορεί να αναπτυχθεί είναι να δίνεται κίνηση ή να υπάρχει συμβολή στην απελευθερωτική δραστηριότητα. Δεν αρκεί η διαπίστωση πως το κράτος είναι εχθρός των ανθρώπων. Χρειάζεται να προβάλλεται η σημασία και η ανάγκη της καταστροφής του, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ατομική και κοινωνική απελευθέρωση.
Όταν προβάλλονται μόνιμα τα επί μέρους συστατικά της εξουσίας που διαχέονται στον κοινωνικό χώρο τότε χάνεται το δάσος πίσω από το δέντρο. Είναι απαραίτητη κάθε φορά η αναφορά στη ρίζα των δεινών των ανθρώπων για να μπορεί να υπάρχει συνέχεια στην αντικρατική απελευθερωτική δράση.
Ο ρατσισμός είναι προϊόν της ύπαρξης κράτους. Ο πόλεμος ενάντια στο ρατσισμό από μόνος του δεν μπορεί να δώσει προοπτικές αφού είναι σαν να επιχειρείται το κόψιμο ή η θεραπεία ενός τεράστιου δέντρου που συνεχώς βγάζει κλαριά με διάφορες μορφές ασθένειας, οι οποίες συνεχίζουν να μολύνουν και να προκαλούν καταστροφή στον περιβάλλοντα χώρο.
|
Απόψεις και συνθήματα που στρέφονται ενάντια σε φυλετικά χαρακτηριστικά είναι ένα ιδιότυπος ρατσισμός που δήθεν πολεμάει το ρατσισμό.
Σίγουρα το ανδρικό ή γυναικείο φύλο δεν γεννά τον... ανδρισμό, τον φενισμό ή το ρατσισμό...! |
Απόψεις και συνθήματα που στρέφονται ενάντια σε φυλετικά χαρακτηριστικά είναι ένα ιδιότυπος ρατσισμός που δήθεν πολεμάει το ρατσισμό. Έτσι το ανδρικό ή γυναικείο φύλο δεν γεννά τον ανδρισμό ή τον φεμινισμό. Αυτά είναι προϊόντα των διαχωρισμών που προβάλλει η εξουσία, προκαλώντας αντιπαραθέσεις εκεί που θα μπορούσε κάλλιστα να αναπτυχτεί η πιο ισχυρή σύνθεση των ανθρώπων ενάντια στη εξουσία και το κράτος.
Ο ρατσισμός δεν πολεμιέται με ρατσισμό, ούτε ο φασισμός με εξουσιαστικές μεθόδους και πρακτικές. Αυτές είναι αλήθειες (=πράγματα που δεν πρέπει να λησμονούνται) που όσο κι αν ενοχλούν είναι απαραίτητο να λέγονται καθαρά και ξάστερα.
Απόψεις και ιδεολογήματα που στρέφουν το ένα κοινωνικό κομμάτι απέναντι στο άλλο συμπαγοποιώντας και προβάλλοντας κάποια «κοινά» χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα αποσιωπώντας πολλές διαφοροποιήσεις που υπάρχουν, δρουν ανταγωνιστικά προς τις κοινωνικές συνθέσεις και ευνοούν την κρατική λογική.
Είναι σημαντικό να ειπωθεί πως οι κάθε είδους γενικεύσεις και οι αλόγιστες πρακτικές που στηρίζονται σε ένα ιδιότυπο τσαμπουκά και μια πρωτοποριακή ή πρωτοποριάζουσα στάση όχι μόνο δεν συμβάλλουν στις απελευθερωτικές κοινωνικές διεργασίες, αλλά δημιουργούν ρήγματα και μια εικόνα ελιτισμού και απαξίωσης των ανθρώπων οι οποίοι συλλήβδην χαρακτηρίζονται «μικροαστοί» αφού δεν ανήκουν στην «ευγενή κάστα» των «επαναστατών».
Τέλος θα πρέπει να ειπωθεί, σε κάθε περίπτωση πως η ιδιαιτερότητα και η διαφορετικότητα των συλλογικοτήτων και των ατόμων που αναλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις θα πρέπει να αναλαμβάνει και τις ευθύνες που αναλογούν, όπως και στην προκειμένη περίπτωση που τα πανώ υπογράφονταν με αστέρι. Αυτή είναι μια υπεύθυνη στάση με την οποία δεν επιφορτίζονται άλλοι απόψεις και πράξεις, που δε θα διανοούνταν να εκφράσουν ή να πραγματοποιήσουν.
Κι αυτό είναι ζήτημα στοιχειώδους αυτοσεβασμού.
(Δημοσιεύθηκε στην αναρχική εφημερίδα ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 56, Δεκέμβριος 2006) |
